Yüzde hesaplaması günlük hayat içerisinde en çok kullanılan matematik işlemlerinden biridir. Hesaplama işlemlerini hatasız ve kolay şekilde yapmak istiyorsanız yüzde hesaplama aracı kullanabilirsiniz.
Yüzde nasıl hesaplanır?
Bir sayı 100’e bölündüğü zaman yüzde birlik pay bulunur ve bu sonuç rakamın önüne “% (yüzde)” işareti eklenerek gösterilebilir. Örneğin 200 sayısının 100 parçada 1 parçasına denk gelen payı “2” olur. Bu sonuç %2 olarak anlaşılır şekilde kısaca gösterilebilir. Yüzde hakkında şunlar söylenebilir:
- Sayının arkasına gelen “%” işareti ise “bölü yüz” anlamına gelir. Örneğin 200 rakamının 100’e bölme işlemi “200% (iki yüz bölü yüz)” şeklinde gösterilebilir.
- Ondalık sistemde yüzde 0,00 şeklinde gösterilir. Örneğin %2’nin gösterimi 0,02 şeklindedir. Virgülden sonraki ilk sıfır 10’lar basamağı, ikinci sıfır 100’ler basamağıdır.
- Sayının %1’i hesaplanırken sadece 100’e bölmek yeterlidir. Diğer oranlar için çarpma işlemi de yapılır.
Yüzde hesaplama yöntemleri
Yüzde hesaplaması yapmak için yüzdesi bulunmak istenen sayı 100 eşit parçaya bölünerek bulunmak istenen yüzde ile çarpılır. Şu yöntemleri kullanarak yüzde hesaplama işlemi yapabilirsiniz:
1. Yöntem: 100’ün katı olan bir sayının yüzde hesabını yaparken kullanılır. Yüzde hesaplama formülü “sayı ÷ 100 x yüzde oranı” şeklindedir.
Örnek: 300 sayısının yüzde ikisi (%2) kaçtır?
300 ÷ 100 x 2
3 x 2 = % 6
2. Yöntem: İki sayının birbirine olan yüzdesi bulunurken işlem yapılır. Yüzde hesaplama formülü “A sayısı x B sayısı ÷ 100” olarak kullanılır.
Örnek: 500 sayısının yüzde 15’i kaçtır?
500 x 15 ÷ 100
7500 ÷ 100 = % 75
3. Yöntem: Yüzdesi hesaplanmak istenen sayı ile ondalık şeklinde yazılan yüzde çarpılır. Yüzde hesaplama formülü bu yöntemde “B x 0,0A” olur.
Örnek: 800 sayısının yüzde 20 (0,20)’si kaçtır?
800 x 0,20 (20 ÷ 100) = 160
Yukarıdaki tüm formülleri tüm yüzde hesaplama işlemlerinde kullanmanız mümkündür. Kolaylık açısından tercih edildikleri sayılar farklı olsa da tüm formüller aynı sonucu verir. Şimdi bir örnek üzerinde yukarıdaki üç formülü deneyelim:
Örnek: 900 sayısının %30’u kaçtır?
1. Yöntem: 900 ÷ 100 x 30
9 x 30 = 270
2. Yöntem: 900 x 30 ÷ 100
27000 ÷ 100 = 270
3. Yöntem: 900 x 0,30 (30 ÷ 100) = 270
Yüzdelik artış ve düşüş hesaplama formülü
Alışverişten faiz hesaplamaya birçok farklı konuda yüzde hesaplama işlemi yapma ihtiyacı duyabilirsiniz. Basit yüzdelik hesaplamaların yanı sıra yüzdelik artış ve düşüş işlemleri de yapmanız gerekebilir. Örneğin kiranıza %25 zam yapılacaksa bunun ne kadarlık bir tutara tekabül ettiğini basitçe hesaplayabilirsiniz.
Yüzdelik artış hesaplama: İlk ve son sayı biliniyorsa, yüzdelik artış hesaplanıyorsa “ilk sayı – son sayı x (100 / ilk sayı)” formülü kullanılır.
Örnek: 500 TL olan ürün fiyatı 600 TL’ye yükseldiyse yaşanan artış yüzde kaçtır?
500 – 600 x (100 / 500)
100 x 0,2 = 20 (%20’lik artış)
Yüzdelik düşüş hesaplama: İlk ve son sayı biliniyorsa “son sayı – ilk sayı x (100 / ilk sayı)” formülü kullanılarak indirim miktarı bulunur.
Örnek: 500 TL olan ürün 400 TL’ye düştüyse yaşanan düşüş yüzde kaçtır?
400 – 500 x (100 / 500)
-100 x 0,2 = -20 (%20’lik düşüş)